Bazı uygulamalar ya da uygulamalar bütünü olarak bazı sistemler, insanları temiz kalmaya özendirirken bazıları kirlenmeye zorlar. Bu zorlanmaya karşı her bireyin bir dayanma sınırı ve gücü vardır.
Yine bazı sistemler insanları ilkeli ve saygın kalmaya özendirirken bazıları ikiyüzlülüğe, teslimiyete, çıkarcılığa özendirir ya da zorlar. Bu duruma da her bireyin özellikleri ve koşulları gereği bir direnme ve teslim olma sınırı vardır.
Normal koşullarda temiz ve ilkeli kalabileceklere, sistemin zorlama ya da özendirmesiyle kirlenme ve ilkesizleşmenin yayılması o sistem ve toplum için yaşamsal bir tehlike olmaya başlar. Çünkü bu tipler kendi çocukları ve diğer tüm çocuklar için rol modeldirler. Sistemin yapısı gereği bu tiplerin verdikleri/kaybettikleri önemsizleştirilip elde ettikleri yüceltileceğinden en başarılı rol modeller olacaklardır. Bu süreçte, toplumların yaşamın süzgecinden geçirerek edindiği değerleri bazen aşınacak, bazen çürüyecektir. O değerler ki toplumların omurgaları, ayırt edici temel özelliklerindendir. Toplumların ürettiği değerlerin durumu toplumların durumunu gösterir.
Eğitim sisteminiz mükemmel bile olsa, tek başına yaygın olarak iyi insanlar yetiştirmeye yetmez. Çünkü eğitim sistemi, toplumsal düzeyde bir alt sistemdir. Toplumlarda, genel sistemin ve alt sistemlerin birbirlerini etkilemeleri kaçınılmazdır.
Eğitim, bir etkileşim süreci olduğuna göre, eğitim sistemi içerisindeki bireylerin birbirleriyle ve eğitimcilerle olduğu kadar, hatta daha çok aile bireyleri dahil toplumsal çevresiyle, medya ve iletişim araçlarıyla vb. sürekli bir etkileşim durumunda oldukları unutulmamalıdır. Bireylerin işittiklerinden daha çok gördüklerini, en çok da yaşadıklarını öğrendikleri öğrenme sürecindeki gerçeklerdendir. Bireylerin yaşantılarında toplumsal öğrenmenin önemi gözardı edilmemelidir.
Eğitimin başarısı, eğitim sisteminin istendik düzeyde olmasının yanında, eğitim sistemi dışındaki etkileyicilerin durumuyla da ilgilidir.
Eğitim-öğretim yoluyla akademik başarısı yüksek bireyler yetiştirmenin yanında "iyi insan" yetiştirmek de amaçlanırsa, toplumsal düzeyde en geniş anlamda önlemler alınması gerekliliği vardır. "İyi insanın özellikleri bellidir." Bireylerin, toplumun her alanında yaşantılar yoluyla, "iyi insan" tanımına uygun kazanımlar edinecekleri önlemler alınmalıdır. Değerler, böyle kazandırılabilir; göstermelik ve kandırmalık eğitimlerle değil.
Yoksa tek tük yetiştirilen iyiler ya çeker gider ya da kötülerin arasında güme gider.
Ramazan Yılmaz
guncelegitim.com