Nitelikli Eğitim Sorunu
Nitelikli bilimsel eğitim, bir ülkede toplumsal gelişmenin tek aracıdır. Nitelikli eğitimin koşullarının oluşturulması devletin temel görevlerindendir.
Nitelikli eğitim, yurttaşlar için kamusal bir hak, devletler için kamusal bir görevdir.
Devletlerin kamusal görevi olan eğitimi nitelikli kılması, fırsat ve imkan eşitliği içinde her yurttaşa sunması kamunun yararınadır. Devletlerin bu görevi savsaklamasının, bilimsellikten uzaklaştırmasının, özel öğretim kurumlarına bırakarak eğitimi ticarileştirmesinin kamunun ve devletin zararına sonuçlar üretmesi kaçınılmazdır.
Nitelikli eğitimin başlıca koşullarını şöyle sıralayabiliriz:
1-Öğretmenlerin niteliği
Öğretmenlerin niteliği, eğitimin niteliğini belirleyen temel etkenlerdendir. Öğretmen niteliğini belirleyen temel etkenlerden biri ise öğretmen ücretleridir.
Bir ülkede öğretmenler yoksulluk sınırının altında ücretlerle çalışmak zorunda bırakılırsa, başarılı öğrencilerin öğretmenlik mesleğini seçmeleri beklenemez. Bu da öğretmen niteliğini ve eğitimin niteliğini doğrudan etkiler.
Atatürk, devletin kaynaklarının en kıt olduğu zamanda bile öğretmen maaşlarını neden yüksek tutmuştur?
Öğretmenleri yoksul olan bir ülkenin eğitim yoksulu olması kaçınılmazdır.
Öğretmenlerin niteliğini belirleyen bir diğer etken, düzenli ve sürekli hizmet içi eğitim olanaklarının sunulmayışıdır.
Bir diğeri, öğretmen yetiştiren eğitim fakültelerinin öğretmen adaylarına verdiği eğitimin işevurukluğu ve niteliğidir.
2-Eğitim ortamlarının niteliği
Eğitim ortamları, iklimleriyle, araç-gereç, donanım ve sundukları eğitim olanaklarıyla her alan ve düzeydeki eğitimin niteliğini belirleyen etkenlerdendir.
3-Eğitimin bilimselliği
Bir eğitim sistemi, örgütlenişiyle, programlarıyla, yönetim anlayışıyla ve tüm süreçleriyle, bilimsel olduğu kadar nitelikli eğitim olanağı sunabilir.
Sistemin yapısı, örgütleniş biçimiyle sistem bütünlüğünden yoksunsa,
Öğretim programları bilimsellikten uzaksa ve sistem, bireylere ilgi ve yetenek alanlarında gelişim olanağı sunamazsa,
Eğitim sisteminin yönetim anlayışı yönetim biliminin bilimsel gerçeklerini yok sayarsa,
Başka kaygılarla, bilimdışılık bilimselliğe, nicelik niteliğe tercih edilrse eğitimde nitelik sorunu kaçınılmazdır.
4-Fırsat ve imkan eşitliği
Bölgeler ve okullar arasında fırsat ve imkan eşitliğinin sağlanamayışı gibi, özel öğretim kurumları üzerinden fırsat ve imkan eşitliğinin ortadan kaldırılması da nitelikli eğitimin engellerindendir.
Devlet okullarında öğretmenlerin ek kaynak kitap kullanmarına izin verilmezken, özel öğretim kurumlarında birden çok kaynak kullanılması fırsat ve imkan eşitsizliği yaratmakta, devlet okullarındaki öğrencileri dezavantajlı duruma düşürmektedir. Özel öğretim kurumlarına tanınan bu ayrıcalık devlet okullarında nitelikli eğitim sorunu yaratmaktadır.
Özel öğretim kurumlarının, devlet okullarında düşük ücretlerle çalıştırılan deneyimli ve başarılı öğretmenleri ikna etmekte zorlanmadan bünyelerine katmaları bir başka nitelikli eğitim sorunu nedenidir.
Yine özel öğretim kurumlarının, başarılı öğrencileri burslu ya da ücretli olarak toplamaları, devlet okullarında olumlu etkileşim olanağını azaltmakta ve nitelik sorunu yaratmaktadır.
Belki de en büyük nitelik sorunu ve eğitim adaletsizliği, paralı üniversiteler üzerinden yaratılmaktadır. Bir gencin yirmi binlerden girilebildiği bir bölümü bir başkasının iki yüz binlerden paralı okumasının yaratacağı olumsuz sonuçlar saymakla bitmez.
5-Denetim ve değerlendirme
Eğitim sisteminin ve tüm süreçlerinin, iç denetim değerlendirme biriminin yanında, bilimsel yöntemlerle, bağımsız bir denetim değerlendirme organınca da denetlenip değerlendirilmesi, hedeflere ulaşmayı mümkün ve niteliği ölçülebilir kılacaktır.
Bu denetim değerlendirme organı, bağımsız bir üst denetim organının bünyesinde bulundurulabilir.
Eğitim bilimlerinin bilimsel gerçeklerini yok sayan bir eğitim sistemi nitelikli eğitim üretemez.
Oysa eğitimin önemini ne güzel anlatmış Ebedi Önder, "Eğitimdir ki bir milleti ya özgür, bağımsız, şanlı, yüksek bir topluluk halinde yaşatır; ya da esaret ve sefalete terk eder."