Milli Eğitim Bakanlığı, farklı projelere sahip okul binaları yapmaktadır. Okul binaları yapımında en önemli etken eğitim isteminin yapısıdır. Kesintisiz eğitimle ilkokul ve ortaokulun birleştirilmesi sonucu ilköğretim 8 yıla çıktığında okul binaları da buna paralel değişikliğe uğramıştı. Her sınıf düzeyinde 2,3,4,5 şube olabileceği varsayımıyla derslik sayıları belirlenmiş, daha önce yapılan küçük ilkokul ve ortaokul binaları yerine 24, 32 veya 40 derslikli ilköğretim okulları yapılmaya başlanmıştır. Son yıllarda yapımı en yaygın bina türü 32 derslikli okul binaları olmuştur.
2012 yılında kesintisiz eğitim yeniden kademeli hale getirilmiş, ilköğretim okulları 4 yıllık ilkokul ve 4 yıllık ortaokul olarak ayrılmış, ilkokul ve ortaokulların ayrı binalarda açılması esas olarak kabul edilmiştir.
Yeni eğitim sistemi Milli Eğitim Bakanlığının okul projelerini değiştirmesini zorunlu kılmaktadır. Çünkü ilkokul ve ortaokul ayrıldığı için artık devasa okul binalarına ihtiyaç kalmamıştır. Okul binalarının yapımı için yeni bir anlayış gereklidir.
1- İlkokula gidecek çocuklar 6-9 yaş aralığındadır. Hatta Bakanlığın 60-66 aylık çocukların da isteğe bağlı olarak birinci sınıfa başlamasına ilişkin düzenleme yapması neticesinde ilkokula 5 yaş çocukları da devam etmektedir. İlkokul binaları yapılırken ülkemizdeki iklim koşulları da dikkate alınarak bu yaş çocuklarının yağmurda, karda rahatlıkla yürüyebilecekleri sıklıkta ilkokul binaları yapılmalıdır.
2- Kayıt bölgesi 4-5 km çapında olan 32-40 derslikli okullar yerine aralarında bir kilometreden fazla mesafe olmayan küçük ilkokullar yapılmalıdır.
3- İlkokulun 4 yıl olması nedeniyle ilkokul binaları 8,12,16,20 derslikli olacak şekilde yeniden projelendirilmelidir. İlkokul binaları 20 derslikten daha büyük olmamalıdır.
4- Ortaokul öğrencilerinin yaş aralığının 10-13 olduğu dikkate alınarak, bu yaş çocuklarının yürüme mesafesinde ortaokullar yapılmalıdır. Bu da eskisi gibi büyük binalar yerine daha küçük ve sık aralıklarla ortaokul binalarını gerektirmektedir. Her ilkokula karşılık aynı yerde bir ortaokul yapımı esas alınmalıdır. Ancak arsa bulunamaması gibi sıkıntılar nedeniyle zorunlu haller doğarsa iki, hatta 3 ilkokulun ortasına büyük bir ortaokul yapılmalı, bu tür okul binaları alacağı ilkokulların derslik sayısına uygun olmalıdır. Örneğin 12 derslikli iki ilkokulun ortasına 24 derslikli bir ortaokul yapılmalıdır. Bu bağlamda bakanlığın 24 ve 32 derslikli projeleri ortaokula uygun olsa da küçük bina yapımına öncelik verilmelidir.
5- Ortaokul projelerinde de derslik sayısı 4ün katları olacak şekilde düzenlenmelidir. Okulda spor salonu veya tavan yüksekliği takım sporlarına uygun çok amaçlı salona mutlaka yer verilmelidir.
6- Anasınıfları yaş grubu da dikkate alınarak ilkokulların bünyesinde olacak şekilde planlanmalı, ortaokul ve lise projeleri içinde anasınıflarına yer verilmemelidir.
7- Okulöncesi eğitimin yaygınlaştırılmasına yönelik hedefin devam ettiği ve anasınıflarının ikili öğretim yaptığı dikkate alınarak her ilkokul bünyesine uygun sayıda anasınıfı açılacak şekilde oyun ve etkilik odasına yer verilmelidir. Örneğin 16 derslikli bir ilkokulda 2 oyun ve etkinlik odası yer almalıdır.
8- Lisede 9 uncu sınıfta ortak dersler okutulduğu, bu sınıf öğrenci sayısının diğer sınıfların neredeyse iki katı olduğu, okullardaki program çeşitliliği, alan ve dal seçiminden sonraki öğrenci sayılarındaki oluşum da dikkate alınarak projeler yeniden düzenlenmelidir.
9- Zorunlu eğitimin 12 yıla çıkarılması ile ortaöğretimde de öğrenciler taşıma kapsamına alındığı için taşıma merkezi ilkokul, ortaokul ve liseler için yemekhane gibi zorunlu bölümlerin yer aldığı ayrı projeler yapılmalıdır.
Önerilerim olmasa da olur türünden bir değerlendirme değil kademeli eğitimin doğurduğu bir zorunluluktur. İlgililerin dikkatine arz olunur.
Doğan CEYLAN
Yönetim Bilimi Uzmanı