Soru 1: Aile mazeretine bağlı yer değiştirme kimler başvurabilir ve hangi belgeler istenir?
Sorunun Cevabı:
(1) Eşleri 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4/A (kadrolu) ve 4/B (sözleşmeli) maddeleri kapsamında çalışan öğretmenler
(2) Eşi özel sektörde çalışan Öğretmenler; Öğretmenlerin bu özür durumundan yer değiştirme isteğinde bulunabilmesi için eşinin, atanmak istediği yerde sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak çalışması ve bu durumu belgelendirmeleri gerekmektedir.
(3) Her ikisi de Bakanlık kadrolarında öğretmen olarak görev yapan eşler;
(4) Eş durumu özrüne bağlı olarak yapılacak yer değiştirmelerde aranan son iki yıl içinde en az 360 gün sigortalılık süresinin hesabında, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4’üncü maddesi kapsamında geçen hizmet süreleri birlikte değerlendirilir. (Atamaların başvuru süresinin son günü itibarı ile 2 yıla dönük olarak 360 gün sigortalı olması gerekir)
(5) Eşleri sigortalı olarak çalışmakta iken muvazzaf askerlik hizmetini yerine getirmek üzere askere alınanların asker dönüşü sigortalı olarak çalışmaya başlamaları hâlinde özür durumundan yer değişikliği istediklerinde sigortalılık süresinin yeterli olmaması durumunda borçlanılması kaydıyla askerlikte geçen süreleri sigortalı olarak geçirilen süreler kapsamında değerlendirilir. Yani 360 günü tamamlamayan eş eğer askerlikte geçen süresini askerlik borçlanması yaparak sigortalı olma gün şartını tamamlayabilir.
(6) Eşi isteğe bağlı sigortalı olan öğretmenlerin eş durumu nedenleriyle yer değişikliği istekleri bu kapsamda değerlendirilmez. İsteğe bağlı sigortalı eşlerin yanına tayin isteyemezsiniz.
(7) Eşi askerde olan öğretmenler, eşinin kamu personeli olarak görev yaptığı yere yer değiştirme isteğinde bulunabilirler. Özel sektörde çalışanlar için bu hak geçerli değildir ne yazık ki.
(8) Öğretmenlerin, eşlerinin geçici olarak görevlendirildikleri il ya da ilçelere yer değiştirmeleri yapılmaz. Tek bir istisnası var o da eşiniz üniversitede öğretim görevlisi iken doktora planına dayanarak başka üniversiteye görevlendirilmişse eşinizin geçtiği ile yer değiştirme isteğinde bulunabilirsiniz. Buradaki görevlendirmeler 2-4 yıl arası olduğu için MEB veya memuriyet sistemindeki görevlendirmelerden ayrı kabul edilmektedir.
(9) Eşleri, TOBB ve Odalar gibi kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında çalışanlar ile Avukat olup baroya kayıtlı ve vergi mükellefi olarak çalışanlar
Not: Bu duyuruya göre, eşi Avukat olup baroya kayıtlı ve vergi mükellefi olarak çalışan öğretmenlerden,
* Birinci aşama başvurularının son günü itibarıyla son iki yıllık süre zarfında en az 360 gün sigortalı hizmeti olduğunu ve sigortalılığının hâlen devam ettiğini gösterir belge ile,
* Bağlı bulundukları barodan alınacak işyerinin faaliyette olduğunu gösterir belge istenmekte.
(10)Eşleri, Milletvekili, belediye başkanı, muhtar, noter, 506 sayılı Kanunun geçici 20 neci maddesine göre bankalar için kurulmuş özel emeklilik sandığına tabi olarak çalışanlar, , 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında çalışanlar (657 sayılı Kanunun 4/B ve 4/C maddeleri kapsamında sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar dâhil); 399 sayılı KHK kapsamında çalışanlar; özel kanunlarla kurulan kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar ile kamu kurum ve kuruluşlarında sürekli işçi olarak çalışan öğretmenler eş mazerete bağlı yer değiştirme talebinde bulunabilir.
Eş durumuna bağlı yer değiştirmek isteyenlerden aşağıdaki belgeler istenir;
a) Eşi; Öğretmen, Milletvekili, Belediye Başkanı, Muhtar, Noter, TOBB ve Odalar gibi kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında çalışanlar
926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu,
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu,
2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu,
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında çalışanlar (657 sayılı Kanunun 4/B ve 4/C maddeleri kapsamında sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar dâhil);
399 sayılı KHK kapsamında çalışanlar;
Özel kanunlarla kurulan kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar ile kamu kurum ve kuruluşlarında sürekli işçi olarak çalışanlardan;
Eşinin çalışmakta olduğu kurumdan/kuruluştan alınacak görev yeri belgesi (Birinci aşama başvurularının son günü itibarıyla başka bir İl’e atamasının yapıldığını belgelendiren kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların, görev yeri belgesi aranmadan sadece atama kararları yeterli kabul edilmektedir),
Not:13. Eşi Avukat olup baroya kayıtlı ve vergi mükellefi olarak çalışan öğretmenlerden Birinci aşama başvurularının son günü itibarıyla son iki yıllık süre zarfında en az 360 gün sigortalı hizmeti olduğunu ve sigortalılığının hâlen devam ettiğini gösterir belge ile bağlı bulundukları barodan alınacak işyerinin faaliyette olduğunu gösterir belge istenmektedir.
b) Eşi; kamu kurum ve kuruluşları dışında 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4’üncü maddesinin (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı olarak çalışanlardan;
1) Eşinin çalışmakta olduğu iş yerinden alınacak görev yeri belgesi,
2) Eşinin çalışmakta olduğu iş yerinin çalışır durumda olduğunu gösterir belge. Bağlı bulundukları vergi dairesinden veya ilgili meslek kuruluşundan alınabilir,
3) Başvuru (1.aşama başvurusu) tarihinden itibaren (başvuruların son günü) geriye dönük son iki yıllık süre içinde en az 360 gün sigortalı hizmeti olduğunu ve sigortalılığının halen devam ettiğini gösterir belge,
4) Ayrıca, İdare merkezi belirli bir ilde olmakla birlikte ülke genelinde faaliyet gösteren şirketlerin şirket merkezi dışında çalışanlarının öğretmen eşlerinden; yukarıdaki 3 maddede istenen belgelerin dışında, atanmak istedikleri yerde eşlerinin işyerinin faal olduğuna dair anonim şirketler için kendi işyerlerinden, diğer şirketler için ise çalıştıkları ildeki vergi dairesi, belediye veya ilgili meslek kuruluşundan alacakları belge istenir.
NOT: 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4’üncü maddesinin (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı olarak çalışanlar;
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar,
Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan ise;
a) Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar,
b) Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar
c) Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları,
d)Tarımsal faaliyette bulunanlardır
Bir hayli soru gelen tarımsal faaliyet üzerine yapılan sigortalılığın kabul edilip edilmediğidir. Görüldüğü üzere; tarımsal faaliyette bulunan bir işte çalışıp sigortası yatırılanlarında özür durumu başvuruları kabul edilmektedir
Soru 2: Her ikisi de Öğretmen olan eşler aynı anda eş özrüne başvurabilir mi, eğer başvurabiliyorsa şartları nelerdir?
Sorunun Cevabı: Evet her ikisi de öğretmen olan eşler aynı anda eş özrüne başvurabilir fakat 1. Aşamasına yapılan başvurudan sonra tercihlerin alındığı 2. Aşamaya sadece bu eşlerden biri diğerinin yanına eş özrüne bağlı yer değişikliği isteğinde bulunabilir. Ayrıca Sağlık durumu özrü ya da genel ve özel hayatı olumsuz etkileyen nedenler ile diğer nedenlere bağlı olarak yer değiştirme başvurusu uygun bulunan öğretmenlerin eşleri, talebi hâlinde aile mazereti yer değişikliği başvurusunda bulunabilir.
Soru 3: Eşleri sigortalı çalışanların sigortalı çalışma süresi ne kadar ve hangi gün itibarı ile bu süreye balkır?
Sorunun Cevabı: Birinci aşama başvurularının son günü itibarıyla (7 Ocak 2020) son iki yıllık süre zarfında en az 360 gün sigortalı hizmeti olması gerekir. 1. aşamasının son günü 7 Ocak 2020 olarak belirlendiği için 7 Ocak 2020-7 Ocak 2020 yılları arasındaki süre içinde toplamda (aynı işyerinde veya farklı farklı işyerlerinde) 360 gün sigortanın yatırılmış olması gerekir. Bir gün bile eksik olsa başvuru kabul edilmez! Sigortalı çalışanlardan beklenen birinci aşama başvurularının son günü itibari ile son iki yıl içinde 360 gün sigortanın yatırılmasının yanı sıra o zamanda halen sigortalılığında devam etmesidir ve bunu yine STK’dan alacakları belgede yazıyor olması gerekir. Aksi takdirde başvuru reddedilir.
Soru 4 :360 Gün Sigortalı çalışılan sürenin tamamı sadece bir iş yerinde mi geçmiş olması gerekir?
Sorunun Cevabı: 360 gün sigortalılık süresinin hesabında, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4’üncü maddesi kapsamında geçen hizmet sürelerinin tamamı birlikte değerlendirilecektir. Yani illa bir işyerinde çalışılması gerekmez. Önemli olan 360 gün sigortalılığın doldurulmuş olmasıdır ve başvuru esnasında halen sigortalı çalışıldığına dair belgenin ispatıdır. Kişi isterse kısa süre önce farklı bir işyerinde başlamış olsun, burada önemli olan o işyerinin yatırdığı sigortanın sistemde yatırılıyor olarak görülmesidir.
Soru 5: Sigortalı çalışan ve 360 gün sigortalı eksik olan öğretmenler eşleri aile birliği mazeretine bağlı yer değiştirme başvurusunda bulunabilmesi için borçlanabilir mi ve hangi süreleri borçlanabilir?
Sorunun Cevabı: Eşleri sigortalı olarak çalışan öğretmenlerin yer değişikliği başvurularında, borçlanılmak kaydıyla; Askerlikte geçen süreler, ücretsiz doğum veya analık izni sürelerinde geçen süreler de sigortalı olarak geçirilen süreler kapsamında değerlendirilmektedir.
Sedat DEGER
guncelegitim.com
