Türkiye son yılların en sıcak Aralık ayını yaşıyor. Kış mevsiminde soğuğu ile ünlü olan Erzurum’da bile sıcaklık 30 Aralık günü öğle saatlerinde 5 derece, Sivas’ta 10 derece, Afyonkarahisar’da 15 derece olarak kaydedildi. Meteoroloji verilerine göre 1930-2022 yılları arasında Aralık ayı ortalamasına bakıldığında en sıcak günler yaşanıyor. Yılın en yağışlı günlerinin kaydedildiği bu dönemi yağışsız ya da yeterli yağış almadan geçiren Türkiye’yi daha kurak bir yaz bekliyor olabilir.
Yılbaşına bir gün kala, 30 Aralık 2023 Cumartesi günü Türkiye yeni yıla karsız giriyor. Ülkenin birçok bölgesinde bahar havası yaşanıyor. Soğuğuyla ünlü illere bakıldığında 30 Aralık Cumartesi günü öğle saatlerinde 12-15 arası Sivas’ta hava güneşli ve açık 10 derece, aynı saatlerde Ardahan’da açık 2 derece, Erzurum’da 5 derece, Kars 7 derece olarak kaydedildi.
Ardahan kış mevsiminde Türkiye’nin en soğuk illerinin başında geliyor ve bu mevsimde bölge genellikle karla kaplanıyor. Ancak Ardahan da 2024’e kardan adamsız giriyor.
Bozkır soğuğuyla ünlü Afyonkarahisar’da sıcaklık 14 derece
30 Aralık 2023 günü saat 12-15 arasında bozkır soğuklarıyla ünlü olan Afyonkarahisar’da hava sıcaklığı 14 derece ölçüldü. Aynı saatlerde Konya 12 derece, Muğla 14 derece, Antalya 21 derece, Diyarbakır 11, Gaziantep 15, Kastamonu 11, Isparta 16 derece, Mersin 20 derece olarak kaydedildi. Geçtiğimiz yıllarda kış mevsiminde yeterli yağış almadığı için örtü yangınıyla başlayan orman yangınlarının yaşandığı Trabzon’da 14, Samsun’da, 15, Tokat’ta ise 12 derece sıcaklık kaydedildi.
Aralık ayında son 72 yılın en sıcak günleri
Meteoroloji Genel Müdürlüğü verilerine göre 1930-2022 tarihleri arasında Sivas’ta Aralık ayındaki en yüksek sıcaklık ortalaması 3.7 derece olarak kayıtlara geçti. Aynı dönemde Isparta’daki Aralık ayı en yüksek sıcaklık ortalaması ise 8.2 olarak kaydedildi. Son 72 yıllık verilere göre Aralık ayının en yüksek sıcaklık ortalaması Ardahan’da -1.9, Erzurum’da -0.9, Afyonkarahisar 6.6, Konya 6.6, Muğla 11.5, Gaziantep 9.8, Diyarbakır 9.2 oldu.
Meteorolojik verilere bakıldığında halk arasında yıllardır söylenegelen, “Soğuğa nerelisin diye sormuşlar, Erzurum’da doğdum ama Sivas’ta eğleşirim demiş” sözü de tarihe karışacak gibi görünüyor.
Aralık ayı ortalamasından 2 ila 5 kar daha sıcak günler
Sivas’ta 30 Aralık 2023 tarihinde ölçülen sıcaklık, son 72 yıllık Aralık ayı ortalamasının yaklaşık 3 katı. Aynı şekilde son 72 yılın ortalamasına göre Afyonkarahisar’da 2 kat, Ardahan’da 4, Erzurum’da ise yaklaşık 5 kat daha sıcak bir Aralık günü yaşandı.
Türkiye yeni yıla girerken mevsimlerle ilgili ilköğretim okullarında öğretilen hayat bilgisi de yavaş yavaş ezberlerden siliniyor. Sahip olduğu coğrafi koşullar ve iklimsel özellikleri nedeniyle dört mevsimin yaşanabildiği ülkelerden biri olan Türkiye’nin bu özelliği, biyolojik çeşitlilik, tarımsal üretim ve gıda bağımsızlığı açısından da önem taşıyor.
Tarımsal üretim ve su kullanımına dönük acil eylem planı şart
Yerel seçimlere hazırlanan ülkede kentleri yönetmeye hazırlanan belediye başkan adaylarının en önemli hedefleri betona dayalı projeler değil, kentleri iklime dayanıklı hale getirecek radikal çözümler üretmek olmalı. Aynı şekilde ulusal ölçekte tarımsal üretim ve su kullanımına yönelik iklim endeksli acil eylem planları hazırlanıp yürürlüğe Anadolu coğrafyasının binlerce yıllık gerçeği olan kuralık ve buna bağlı yaşanacak krizler depremden daha ürkütücü sonuçlar doğurabilir. Mevcutta hazırlanan ilgili eylem planları ve raporların da göstermelik olmaktan çıkarılıp etkin şekilde uygulamaya sokulması gerek.
YUSUF YAVUZ / haber.sol.org.tr
