Meselenin aslına bir bakacak olursak;
Soru: 1) Okullar niçin veliden bağış ve aidat ister?
Cevap: Çünkü devletin bunun için ayırdığı bir bütçe yoktur. MEBin kendi koyduğu yönetmelik gereği okullar velilerden bağış alarak ya da benzeri yollarla okullara para girişi sağlayarak kendi ihtiyacını kendi giderir, kendi personelini kendi çalıştırır. Çünkü devletin, okulların temizlik, güvenlik, bakım, onarım gibi ihtiyaçlarını gidermek üzere görevlendirdiği personeli de yoktur. Devlette kadrolu olarak çalışan hizmetli sayısı % 1i geçmez. Ayrıca bakanlık, bu işlerin görülmesi ve kırtasiye için gerekli malzemeyi, araç gereci de göndermez.
Soru:2) Aidatı ve bağışı okul idaresi mi toplar?
Cevap: Hayır. Bağışı MEBin kendi yayınladığı yönetmeliklerle belirlenmiş ve her okulda kurulması zorunlu olan okul aile birlikleri toplar. Milli Eğitim Bakanlığı Okul-Aile Birliği Yönetmeliğinin, Birliğin Görev Yetkileri Başlıklı 6. Maddesinin Aşağıda yer alan aşağıdaki iki bendinde belirtildiği üzere,
d) Okulun ihtiyaçlarını karşılamak için mal ve hizmet satın almak, bu hizmetlere ilişkin sosyal güvenlik primi, vergi ve benzeri ödemelerin yapılmasını sağlamak.
f) Okula yapılan ayni ve nakdî bağışları kabul ederek kayıtlarını tutmak, sosyal, kültürel etkinlikler ve kampanyalar düzenlemek, şartlı bağışları amacına uygun olarak kullanmak.
Görüldüğü üzere okulun ihtiyaçlarını karşılamak mal ve hizmet satın almak SGK primlerini ve vergileri ödemek, ayni ve nakdi bağışları kabul etmek bu yönetmelikle okul aile birliklerine görev olarak verilmiştir.
Soru:3) Peki sağda solda bahsi geçen İŞKUR personeli nedir? Okullarda kaç personele ihtiyaç vardır?
Cevap: Yine MEBin kendisinin belirttiği üzere 8 dersliğe 1 personel şarttır. Ayrıca bu personelin koridorları ve tuvaletleri temizlediği de unutulmamalıdır. Bir de özellikle büyük şehirlerde yer alan okullarda muhakkak okul kapısında güvenlik görevlisi bulundurulmalıdır. Okullarımızın derslik sayıları göz önünde bulundurulduğunda en az 4, çoğu okulumuzda da 6-7 personele ihtiyaç duyulmaktadır. Araştırıldığı zaman hemen hemen her okulumuzda e naz 5-6 tane personel çalıştığı SGK kayıtlarından ortaya çıkar. İŞKUR ise bu personelin 1 ya da 2 tanesinin ücretlerini karşılar. Diğerlerinin ücreti velilerden alınan bağışla karşılanır. Yine bu personelin SGK primleri ve vergileri velilerden alınan bağışlarla ödenir. Yani devlet, veliden aidat ve bağış almayı bir anlamda zorunlu tuttuğu gibi ayrıca bu bağışlarının vergisini ve primlerini de almaktadır. Bütün kayıtlar SGK da ve vergi dairelerinde mevcuttur.
Soru:4) Bağışlar ve aidatlar hangi usulle toplanır? Nasıl kayıt altına alınır? Nasıl harcanır?
Cevap: Bağışlar okul aile birliği tarafından velilere duyurulur ve veliler okul adına herhangi bir bankada açılmış hesap numarasına ücretleri yatırırlar. Harcamalar noter tasdikli karar defterinde alınan kararlarla yapılır. Yine yönetmeliklerle belirlenmiş özel yetkili kişiler tarafından para çekilir, ve görevli komisyonlar vasıtasıyla harcamalar yapılır. Yapılan harcamalar yine noter tasdikli işletme defterine kaydedilir. Bu defterler ve tüm doküman belirli aralıklarla müfettişler tarafından teftiş olunur. Ayrıca okula giren her gelir ve çıkan her gider Sayıştay tarafından interaktif bir şekilde sürekli denetime tabii olan TEFBİS sistemine girilir.
Bu cevaplarla da gördüğümüz üzere veliden aidat adı altında bağış toplamak tamamen yasal ve hatta neredeyse zorunludur. Yukarıda saydığımız bütün işlemler kanun, yasa ve yönetmeliğe tabii standart işlemlerdir. Peki bu yasa ve yönetmelikleri hazırlayanların bağışları ve aidatları kanun ve nizam dışı imiş gibi göstermeye çalışarak, popülist bir yaklaşımla okul idarecilerini köşeye sıkıştırmaya çalışmaları bir çelişki değil midir? Bu sorunun cevabı bizde değil bu konuyla ilgili çıkıp acelece açıklamalar yapanlardadır.
Bir an önce, okul müdürlerini velilere karşı keyfi olarak para topluyorlarmış gibi lanse etmekten vazgeçilmelidir. Bütün bu işlemler idarecilerin isteği değil bir zorunluluk, ağır bir yüktür. Ayrıca bu işin çözümü kanımızca çok basittir:
Okul-Aile Birliklerini kapatınız. Okullara da ihtiyacı olan yaklaşık 80.000 personel ve malzemeyi gönderiniz.
Kamuoyuna Saygılarımızla
Emin ENGİN
Eğitim-Bir-Sen
İstanbul 5 Nolu Şube Başkanı
