MEB ilk okuma yazma öğretiminde cümle yöntemini tamamen rafa kaldırmış ve ses esaslı yöntemde ısrar ediyor. Ses esaslı yöntemde de harf öğretim sırasını değiştirerek sorunları çözmek istiyor.
İlk okuma yazmada öğrencilerin ses birleştirmede kalıcı ve kolay öğrenmeyi sağlayacak işlek harflerin öncelikle verilmesi gerekir. İlk harflerde anlamlı hece ve kelimeler türetilmesi ve cümleye öğrencilerde harflerin varlığını ve ne işe yaradığını yorumlamada çok önemlidir. Kelimelerden cümleye en kısa sürede geçiş yapılması ve cümle okuma ve yazmak da okuduğunu anlamayı hızlandıracak bir süreçtir.
2018 öğretim programında E-L-A-K-İ-N harf grubu çok eleştirildi. Ela ile Lale’nin el ele tutuşması çok garipsendi. Değiştirilmesi gerekiyordu. Yeni programda A-N-E-T-İ-L öngörülmüş. Görünen köy kılavuz istemez. ANETİL gurubu ELAKİN grubunu çok çok aratacak.
Program hazırlama sürecinde ANETİL grubunu öneren öğretmenlerin kimler olduğunu ve hangi hedefle neyi amaçladıklarını merak ediyorum doğrusu. Acaba harf grupları ile ne kadar kelime-isim-eylem türetildiğini hesapladılar mı?
İşlek harflerden (AEKİLMRTN) oluşturulabilecek en işlek olmayan harf grubu ANETİL’dir. Bu kısıntıya sebep olan durum N harfinin 2.sırada olmasıdır. ANETİL ile programda sıkça vurgulanan öğrenciye yakın anlamlı kelimeler üretilmesi maalesef yeterli değil. Harf gruplarına göre üretilebilecek kelime sayıları
- ELAKMİ - 302
- ALİKEM - 292
- ALEMİK - 292
- ALİTEK - 246
- ELAKİT - 244
- ELAKİN -196
- ALEKİR - 174
- ALİTEN -161
- ANETİL -157
ANETİL ve ELAKİN Karşılaştırması
1- ELA harf grubunda ekli kelime ve heceler dahil 13 iken ANE grubunda üretilebilecek hece ve kelime sayısı 9 ( an-en-na-ne-ana-anne-annene-nane-nanene) 3 harf toplam 9 kelime için 3 haftalık ders saati ayrılması da çok fazla. ELA ile isim, kelime ve cümle üretilmekteydi.
2-ELAK ile üretilebilen hece ve anlamlı kelime sayısı 40 iken ANET grubunda üretilebilen hece ve kelime sayısı: 25 (ten-net-ant-tan-tat-ata-ana-anne-nane-nene-tane-tente-anten-anane-anneanne) Anlamlı kelime sayısı ise 15
ELAK grubunda çok fazla cümleler hatta metinler oluşturulabilirken ANET grubunda anlamlı cümle oluşturulmamaktadır.
Programda cümle ve metin çalışmalarının ikinci harf grubuna bırakılması da ayrıca bir dezavantajlı durum. Dört hafta boyunca kısır kelimeler ve anlamsız heceler içinde boğuşacak.
3-ELAKİ grubunda hece ve kelime sayısı 106 iken ANETİ harf grubunda 55 ( an-at-en-in-ne-ait-ana-ani-ant-ait-ata-eti-iti-net-tan-tat-ten-anne-inan-inat-nane-nine-tane-anten-itaat-itina-ninni-tente-tantana-annene-anneni-ninene-nineni-ninenin-annenin-anneanne – ayrıca öğrenci için hiçbir şey hitap etmeyen Atina-ananat-)
Amaç heceden kelimeye ulaşmaksa KLMAE seslerinden daha fazla anlamlı kelimeler üretilmektedir.
4-ELAKİN grubunda 196 kelime(ekleriyle birlikte 227 kelime annenin-ninene gibi) türetilirken ANETİL grubunda 157 kelime ve hece türetilmekte, anlamlı kelime sayısı ELAKİN’in yarısı kadar.(an-at-al-en-et-el-in-it-ne-ait-ala-ali-alt-ana-ani-ata-ela-eti-ile-lal-nal-nil-tan-ten-tel-aile-alan-alana-ailene-ailenin-alet-anne-annene-anneni-annenin-alli-elti-etli-nane-nine-nail-inal-ilan-ninene-nineni-ninenin-tane-taneli-aleni-alenen-anten-anteni-antenin-atlet-atlete-atleti-…….) Bu kelimelerden çoğunluğu da çocuğa hitap etmemektedir.
Amaç çok kelime değil, az ve öz kelimelerle öğretmekse o zaman bırakın öğretmenler istediği harfi tercih etsinler.
ANETİL harf grubu ile eğitimde sadeleştirme yapıldığı doğrudur, ancak okuma yazma sürecinin kapsamı daraltılmış, süreç daha da uzatılmıştır.
ANETİL için 6 haftalık süre çok fazla iken sonraki gruplara ayrılan süre için sanırım sınıf ortamına girilmemiş, sadece değişiklik yapmak adına harfler seçilmiştir.
Tecrübeler ortaya koymaktadır ki ELAKİN grubunda öğrencilerin büyük kısmı ses birleştirmeyi kavramaktadır. İkinci grupta (OMUTÜY) diğer harfleri tanıyan öğrenciler okuma sürecini tamamlamaktadır.
ANETİL harf grubu işlek harfler içinde oluşturulabilecek en kısır harf grubudur. ELAKİN’den daha fazla sıkıntılara neden olacaktır. Oysa yeni program ortaya konurken sorunları azaltması beklenirken tam tersi bir durum ortaya çıkmaktadır. “Bakalım görelim, sonuca göre 4 yıl sonra harf grubu gerekirse sonra değiştiririz.” ile program yapılmaz.
ÖNERİM: İlk okuma ve yazma için birçok yöntem vardır.
1. Alfabe Yöntemi: Tüm alfabenin sesleri öğrencilere her gün –uyum haftası dahil-düzenli olarak verilir. Tüm sesli harfler kavratılır. Son olarak işlek harfler (LKNRTMS…) sırası ile öğretilir. (Benim kendi uygulamam budur.)
2.Kelime Yöntemi: Öğrencinin çevresindeki kelimeler belirlenir. Kelimelere ait harfler öğretilir. Yeni kelime ve heceler türetilir. Kelimelerden cümle ve metin çalışmaları yapılır.
ANETİL ve ELAKİN arasında öğretmenlerin tercihine bırakılırsa eminim ELAKİN çok fazla seçilecektir.
MEB en kısa sürede bu yanlışından geri dönmelidir. ANETİL yerine ELAKİM (302) harf grubunu seçilmelidir.
Mustafa KABUL / mustafakabul.com