Öğretmenlerin Öğretim Yılı Başında ve Sonunda Yaptıkları Mesleki Çalışmalar
Üzerine Bazı Düşünceler
Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim ve Orta öğretim kurumları yönetmelikleri gereği “ ilköğretim ve Ortaöğretim kurumlarında görevli yönetici ve öğretmenler, derslerin kesimi tarihinden temmuz ayının ilk iş gününe, eylül ayının ilk iş gününden derslerin başlangıç tarihine kadar geçen sürelerde mesleki çalışma yaparlar.( MEB. Okul Öncesi ve İlköğretim kurumları Yönetmeliği. madde:38, MEB Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği, madde;87) Söz konusu çalışmalara katılan öğretmenlere Bakanlıkça günlük üçer saat ek ders ücreti ödenmektedir.
MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğünün 2018 –Haziran dönemi Mesleki çalışma programına göre mesleki çalışmaların amacı;
“İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görevli yönetici ve öğretmenlerin genel kültür, özel alan eğitimi ve pedagojik formasyon alanlarında bilgi ve görgülerini artırmak yeni beceriler kazandırmak, eğitim ve öğretimde karşılaşılan problemlere çözüm yolları bulmak, öğrencinin ve çevrenin ihtiyaçlarına göre plan ve programları hazırlamak ve uygulamak” olarak belirlenmiştir.
Yine ilgili programda;
“1. Öğretim Programı ve Kazanımlar 2. Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikleri 3. Öğretim Yöntem ve Teknikleri 4. Öğretim Materyalleri 5. Sosyal Kültürel Etkinlikler 6. Değerler Eğitimi 7. Sınıf Yönetimi ve Akademik Başarı 8. Ölçme ve Değerlendirme 9. Mesleki Gelişim” konularında müzakereler yapılacağı belirlenmiştir.
Bakanlığımızın ilgili programında; Çerçeve programı gözeterek yerel ihtiyaçlara göre aşağıdaki başlıklar ve benzeri konularda il/ilçe bazında mesleki çalışma faaliyetinde bulunulabileceği de belirtilmiştir.
“1. Liselerde özel eğitim uygulamaları (Özel eğitim sınıfları, evde eğitim, destek eğitim odası)
2. Teknoloji ve Madde bağımlılığı
3. Kariyer rehberliği (meslek seçimi, sınav sistemi vb.)
4. Ergenlerde sınıf yönetimi ve disiplin
5. Ergenlerle iletişim
6. Öğrencilerin sosyal ve kültürel etkinliklere yönlendirilmesinin ders başarısına etkisi
7. Sınav kaygısı
8. Okullardaki spor faaliyetlerinin öğrencilere benimsetilmesi ve branşlaştırma
9. Okulda ilk yardım
10. Öğrencilere çevre bilinci kazandırma
11. Etkin sınıf yönetimi etkin okul yönetimi
12. Değişen okul rolleri (Okulların halka açılması, hayat boyu öğrenme)
13. Liderlik ve örgüt kültürü
14. Orta öğretim okullarında kriz yönetimi
15. Şiddetin nedenleri ve şiddete karşı alınabilecek önlemler
16. Eğitimde zaman yönetimi ve akademik başarı
17. Okul çevre güvenliği
18. İş sağlığı ve iş güvenliği konuları
19. Değerler Eğitimi
20. Kaynaştırma Eğitimi
21. Bireyselleştirilmiş eğitim programları
22. Kapsayıcı eğitim
23. İşletmelerde mesleki eğitim, staj veya yoğunlaştırılmış eğitim uygulamaları
24. Öğrenci Devamsızlığının Azaltılması için alınacak tedbirler
25. Güncellenen Öğretim Programları
26. Çocuğa yönelik ihmal ve istismarın önlenmesi
27. Afet Farkındalık Eğitimi
Ayrıca ekteki örnek kitap ve film listesindeki eserler, eğitimler boyunca okul idaresinin uygun
bulduğu saatlerde öğretmenlerin kişisel ve mesleki gelişimlerine katkısı açısından eleştirel gözle tartışılacaktır.”
Bakanlığımızca teorik altyapısı iyi hazırlanmış, amaç ve hedefleri iyi belirlenmiş bir etkinliktir “mesleki çalışmalar”. Mesleki çalışma döneminde; yıl içinde çalışma yoğunluğundan bir türlü konuşulup müzakere edilemeyen muhtelif eğitim sorunlarının irdelenmesi, eğitim içerikli kitapların okunması, filmlerin izlenmesi vb. birçok faydalı olacağı şüphesiz faaliyetlerin öğretmenler tarafından yapılması öngörülmüştür Bakanlığımızca.
Eskiden, henüz okullarımızda bilgisayar bulunmadığı dönemlerde seminer dönemleri daha verimli ve daha işlevsel geçerdi. Zira yıl sonu seminer dönemlerinde, öğretmenler arasında iş bölümü yapılarak, Sınıf Geçme Defterleri, Diploma defterleri, elle günlerce ikişer nüsha halinde yazılır, Öğrenci Kütük Defteri, Öğrenci şahsi dosyalarındaki bilgiler teker teker güncellenir, Diplomalar özenilerek güzel yazılarla hazırlanırdı. Sene başı seminer döneminin en önemli faaliyetini de, elle yapılan yıllık planlar ve zümre toplantıları oluştururdu.
Günümüzde ise okul idarelerindeki her türlü belge ve defterler öğretmen ve idarecilerin elle müdahalesi/emeği olmaksızın bilgisayar ortamında hazırlanmaktadır. Dolayısıyla günümüzde öğretmenlerin idari işlemlere katkısı pek bulunmamaktadır. Her sene hemen aynı içerikteki seminer konularının da verimli bir şekilde irdelendiği pek söylenemez Eğitim yılının sona ermesi nedeniyle öğretmenlerde haklı olarak bir gevşeme bir rahatlama, tatil moduna girme durumu oluşur. Birçoğunun uzmanlık gerektiren seminer konularının öğretmenlerce görüşülüp müzakere edilmesinden fayda pek beklenmez, sadece formaliteler yerine getirilmiş olur.
Neler Yapılabilir?
Seminer dönemlerinin beklenilen verimlilikte geçmediği hemen herkesçe malumdur. Seminer döneminde görüşülmesi, müzakere edilmesi beklenen konuların bir çoğu (Teknoloji ve Madde bağımlılığı, Okulda ilk yardım, Liderlik ve örgüt kültürü, Şiddetin nedenleri ve şiddete karşı alınabilecek önlemler, Okul çevre güvenliği, İş sağlığı ve iş güvenliği konuları, Çocuğa yönelik ihmal ve istismarın önlenmesi, Afet Farkındalık Eğitimi vb.gibi) okullarda öğretmenlerin kendi başlarına tartışacakları konular değil, bilakis uzmanlık gerektiren hususlardır. Genelde sene başı ve sene sonunda ikişer hafta kadar olan seminer süreleri kısaltılmalı, 2-3 güne indirilmelidir. Bu günlerde de ilçe merkezlerinde tüm öğretmenlerin topluca, okul öncesi, ilkokul, Ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenler ayrı ayrı gruplandırılarak farklı konularda konunun uzmanları tarafından verilecek seminerlere alınmaları çok daha faydalı olacaktır. Sürenin kısaltılması, öğretmenlerin motivasyonlarını artırarak seminerlere istekli katılmalarını sağlayacak, hem de uzmanlarca verilecek seminerlerden öğretmenlerimiz hakkıyla faydalanacaktır. Seminer döneminin kısaltılmasıyla, seminer süresince her öğretmene ödenen ek ders ücretinden de tasarruf sağlanmış olacaktır.