Ülkemizde ve dünyada ilk okuma yazma öğretimi altı veya yedi yaş çocukları ile yürütülür. Altı yaş çocuğu ise kuşkusuz oyun çağı çocuğudur. Oyuna karşı bu kadar ilgisi bulunan bu yaş çocuklarına, ilk okuma yazma öğretiminde oyunla ilgili etkinliklerin olması öğrencilerin derse karşı ilgi, motivasyon, dikkat artışı bakımından önemli. Ayrıca öğrencilerin derste sıkılma durumlarını ortadan kaldırır. Oyunlarla dersler, bu yaş çocukları için daha ilgi çekici duruma gelir.
OYUN ETKİNLİKLERİ KELİME OKUMA BECERİLERİNİ GELİŞTİRİR
Oyunla öğretim; okula uyum, kalem tutma, boyama gibi ilk okumaya yazmaya hazırlık ve başlama sürecinde çeşitli yararlar sağlar. Öğrenciler çeşitli oyunlarla sesleri birleştirme, hece ve kelime yapma, kelimeleri tanıma, okuma, yazma, vurgu ve tonlama yapmayı öğrenirler. Bu durum giderek akıcı okuma ve anlama becerilerini geliştirir. Böylece çeşitli oyunlarla okuma ve yazma becerilerinin geliştirilmesi daha kolay olur. Sesi ayırt etme basamağında yapılacak her etkinliğin oyun ya da yarışma havasında yapılması hem öğrencilerin ilgisini daha çok çeker hem dikkatlerini daha uzun süre canlı tutar. İlk okuma yazma öğretiminde hece oluşturma aşamasında, başarılı olmak ve süreci zevkli duruma getirmek için oyunlardan yararlanılır.
Hece çalışmalarında, öğrenilen harflerin yan yana getirilmesi ile açık ve kapalı hece üretimine yardımcı olan oyunlardan yararlanılır. Oyun ve etkinlikler öğrencilerin kelime okuma becerilerini geliştirir. Şiir okuma, kafiyeli kelimelerle oyunlar oynama sesi hissetme ve tanıma aşamasında kullanılan etkili oyunlardır. Oyunlar çocukların kelime okuma ve heceleme becerilerini geliştirir. Kelime tanımayı ve kelime okumayı hızlandırmada kelime oyunları etkili olur. Öğrencilerin kelime oyunlarında, bu kelimeleri defalarca görmeleri ve kullanmaları, kelimeleri otomatik olarak tanımalarını sağlar. Birçok masa oyunu harf tanıma, heceleme, hatta okumayı geliştirir nitelikte. Oyun, ilk okuma yazma sürecinde öğrencilerin sesleri birleştirme, hece ve kelime yapma, kelimeleri tanıma, vurgu ve tonlama gibi becerilerini geliştirir.
Bu durum giderek akıcı okuma ve yazma becerilerini etkiler. Özellikle sesli okuma oyunları öğrencilerin okuma ve anlama becerilerine önemli katkılar sağlar. İlk okuma yazma öğretiminde oyunla öğretim yöntemi ile öğrencilerin kelime hazineleri gelişir. Söyleyiş ve anlatım bakımından gelişme gösterirler. Örnek olarak belirli sesle başlayan oyunlar oynanabilir. S harfi ile başlayan bir oyun düzenlenebilir mesela “silgi, sokak, sebze, sabun gibi...” Bunun yanı sıra bir kelimenin son harfi ile biten harf ile başlayan yeni bir kelime üretme oyunu oynanabilir. Kalem, masa, ağaç, çalı gibi sıralamalar örnek gösterilebilir.
EĞLENCELİ ETKİNLİKLERE YER VERİLMELİ
Sınıf öğretmeni ilk okuma ve yazma öğretiminde çocukların hoşuna giden, eğlenceli etkinliklere sıklıkla yer vermeli. Çünkü, öğretim faaliyetlerinde oyunlardan yararlanmak, çocukların derste sıkılmalarını önler. Sınıf öğretmeni bu durumu göz önünde tutarak, etkinlikleri oyun ağırlıklı düzenlemeli. Oyunlaştırılmış öğrenme etkinlikleri çok daha çekici duruma gelir. Oyunun öğrencilerin tümünü etkinliğe katma gücü de bulunur..
Dinlediğini anlama okuma yazma öğretiminde önem taşır. İşitsel ayırt etme becerisi dinlediğini anlamanın önemli bir parçası. Küçük çocuklara dinleme becerileri doğrudan öğretilmeli. Hikâye dinleme, oyun oynama, bilmece, tekerleme söyleme gibi etkinlikler ilk okuma yazma çalışmaları başlamadan önce öğretmen tarafından yönlendirilen çocuklarla yapılması gereken çalışmalar. İlk okuma yazma öğretiminde oyunla öğretim yöntemi okuma ve yazma becerilerini geliştirmenin yanı sıra dinleme ve konuşma becerilerini de geliştirir. Öğrenci oyunlar sırasında arkadaşlarıyla sözlü iletişimde bulunur. Arkadaşını dinler, cevap verir, oyunun kurallarını hatırlar.
OYUNLAR AMAÇLARA UYGUN SEÇİLMELİ
İlk okuma yazma öğretimi sürecinde kullanılabilecek birçok oyun var. Bu oyunlardan bazıları; kelime üretme oyunu, monopoly, çarkıfelek, sihirli bohça, tombala, kelime türetme oyunu, resimlerle kelimeleri eşleştirme, labirent oyunu, kelime hafıza oyunu, kukla, şeker küpü gibi olabilir. Önemli olan, oyunun amaçlara uygun olarak seçilmesi ve kullanılmasıdır. Burada amaç oyunun oynanması değildir. Oyunlar süreçte bir araç. Amaç çocukların dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerini oyunlar aracılığıyla geliştirir.
DOÇ. DR. ÖZGÜR BABAYİĞİT / Hürriyet
