MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğünün Aksaray İl Milli Eğitim Müdürlüğüne 13.11.2015 tarihinde 11617114 sayılı ve nöbet görevi konulu yazılarında; Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliğine göre nöbet görevi öğretmenin asli görevi denilmiştir.
MEB Temel Eğitim Genel Müdürlüğünün bu yazısının hukuka uygunluğu bulunmamakla birlikte Anayasa ve yürürlükteki yasalara da aykırıdır. Ayrıca bu yazının altında imzası bulunanların 2016 ve 2017 yılları kapsayan 3. Dönem Toplu Sözleşmeden de haberdar olmadığı görülmektedir. Şöyle ki;
a) T.C. Anayasasının Zorla Çalıştırma Yasağı alt başlıklı 18. maddesinde” Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır.”
b) Yine T.C. Anayasasının Yönetmelikler alt başlıklı 124. maddesinde “Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.”
c) 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunun Öğretmenlik alt başlıklı 43/1 maddesinde: “Öğretmenlik, Devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleğidir. Öğretmenler bu görevlerini Türk Milli Eğitiminin amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak ifa etmekle yükümlüdürler.”
d) 439 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Yüksek ve Orta Dereceli Okullar Öğretmenleri İle İlkokul Öğretmenlerinin Haftalık Ders Saatleri İle Ek Ders Ücretleri Hakkında Kanun’da öğretmenin nöbet görevi ve nöbet görevi karşılığı ödenecek bir ek ders ücreti hakkında herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.
e) 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun Ders görevi alt başlıklı 89. maddesinde “Her derecedeki eğitim ve öğretim kurumları ile üniversite ve akademi (askeri akademiler dahil), okul, kurs veya yaygın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda öğretmen veya öğretim üyesi bulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim üyelerine veya diğer memurlara veyahut açıktan atanacaklara ücret ile ek ders görevi verilebilir.
Ücretle okutulacak ders saatlerinin sayısı, ders görevi alacakların nitelikleri ve diğer hususlar ilgili Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulunun kararı ile tespit olunur.”
f) 12.2006 Tarih ve 26378 Sayılı Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders Ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı’nın “Aylık Karşılığı Ders Görevi” başlıklı 5. maddesinde ise öğretmenlerin aylık karşılığı ders görevi, “Ek Ders Görevi” başlıklı 6. maddesinde ise öğretmenlerin ek ders görevleri belirlenmiştir. Bakanlar Kurulu kararında da nöbet görevine ilişkin bir karar bulunmamaktadır.
g) 23 Ağustos 2015 Tarihli ve 29454 Sayılı Resmî Gazete de yayınlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2016 ve 2017 Yıllarını Kapsayan 3. Dönem Toplu Sözleşmenin “Örgün eğitim kurumlarında ek ders ücreti” başlıklı 22. maddesindeki “(1) örgün eğitim kurumlarında (mesleki eğitim merkezleri dahil) ders yılı süresi içinde eğitim ve öğretimin fiilen yapıldığı normal çalışma günleri için ilgili mevzuatına göre kendilerine nöbet görevi verilen ve bu görevi de fiilen yerine getiren müdür yardımcıları ile öğretmenlerin 2016 yılında haftada 2 saati, 2017 yılında ise haftada 3 saati geçmemek üzere ek ders ücreti ödenir.”
Öğretmenlere verilen nöbet görevi karşılığında ödenecek olan ek ders ücreti; 16.12.2006 tarih ve 26378 sayılı Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici Ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca nöbet görevi karşılığında ödenecek ek ders ücreti “Aylık Karşılığı Ders Görevi”, “Zorunlu Ek Ders Görevi” ve “İsteğe Bağlı Ek Ders Görevi” içinde yer almamaktadır.
Öğretmenlere nöbet görevi verilmesi hukuken mümkün değildir. Çünkü nöbet görevi bir güvenlik hizmeti olup, öğretmenlik ise “Öğretmenlik, devletin eğitim, öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleğidir. Görüldüğü gibi bu tanımda nöbet görevi bulunmamaktadır.
Öğretmene verilen nöbet görevi, normlar hiyerarşisinde bir üst hukuk normu olan kanunda yer almıyor iken sadece öğretmenlerin görev yaptıkları okullara göre özel yönetmeliklerinde yer almaktadır. Normlar hiyerarşisinde Anayasa ve yasaların altında yer alan yönetmeliklerin yasal düzenlemeleri genişletmek, değiştirmek veya yeni hükümler koyma gibi bir işlevi bulunmamaktadır.
Bu bağlamda, Bakanlığın karar yazarken kendini ne kadar zorladığı bu yazıdan da anlaşılmaktadır. Nöbet görevi öğretmenin asli görevi değildir. Tam aksine nöbet görevi angaryadır.
Dikmen ONAT
TÖS Genel Başkanı
