Uzm. Dr. Kızılkale DEHB’in belirtileri, tanısı ve tedavisi hakkında bilgiler verdi.
DEBH’te ilk belirtiler bebeklik çağına kadar ulaşıyor
DEHB’in belirtilerinin bebeklik çağında başlayarak %70-80 ergenlik döneminde ve %50’si ise yakın erişkinlikte devam ettiğini belirten Uzm. Dr. Kızılkale, hastalıkta ilk belirtileri şöyle sıraladı:
“Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda ilk belirtiler bebeklik döneminde çok ağlama, zor yatıştırılma, zor beslenme, aşırı hareketlilik (motor takılmış gibi) ve sürekli yeni uyaranlar peşinden koşma gibi belirtilerle ortaya çıkabilir.”
Sosyal medya DEBH’i tetikliyor
İnstagram ve sosyal medya kullanımında ‘aşağı kaydırma’nın sürekli olarak beyni uyardığını ve bu sebeple beynin sürekli yeni bir görsele adapte olmaya çalıştığını aktaran Uzm. Dr. Kızılkale, bu süreçte bireylerin uzun vadede sabit bir ekrana odaklanmada zorluk yaşayabileceğini, film-dizi izlerken ya da çalışırken dikkatlerinin sürekli başka bir uyarana kayabileceğini açıkladı.
Sosyal medya ve internet bağımlılığında en sık eşlik eden tanının dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Kızılkale internet bağımlılığının beraberinde birçok psikolojik probleme yol açabildiğini belirtti. Sosyal medya bağımlılığının tedavisinde bağımlı kişinin başkalarıyla etkili bir iletişim kurmasının en önemli etken olduğunu belirten Kızılkale, kişinin kendisini kontrol ederek sosyal medya ve internet kullanımını kısıtlanması gerektiğini söyledi.
Bildirimleri devre dışı bırakın
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun sosyal ve iş yaşamındaki akışı bozabileceğini dile getiren Kızılkale, sosyal medya kullanımının sınırlandırılması gerektiğini aktararak bu konuda bazı tavsiyelerde bulundu: “Bildirimleri devre dışı bırakma, bazı meşhur sosyal medya uygulamalarının telefondan silinmesi, girilecek zaman seçimi yapma, yeni bir hobiye başlama, yeni insanlarla tanışma, sevdiklerinizle daha fazla zaman geçirme ve yatmadan en az iki saat önce telefonu kapatma gibi basit önlemlerle DEHB ve sosyal medya bağımlılığını önlenebilir.”
DEHB belirtileri nelerdir?
Erişkinlerde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğuna Sıklıkla Eşlik Eden Özellikler şunlardır:
• Bir işe başlamada güçlük çekme, sık sık erteleme
• Bir anda birçok işle uğraşma, onları takip etme ve bitirmede güçlük çekme
• Yerinin ve zamanının uygun olduğunu hesaplamadan aklına gelenleri hemen söyleme
• Sık sık büyük heyecanlar peşinde koşma
• Boşluk duygusuna ve sıkıntıya katlanamama
• Herkes tarafından izlenen yolları ve kuralları uygulamamak
• Sabırsızlık, engellenme eşiğinin düşük olması
• Dürtüsellik (düşünmeden hareket etme)
• Sık sık mizaç değişikliklerinin olması
• Aniden parlama, tepki gösterme
• Düşük benlik saygısı
• Sık sık parmak çıtırdatma, şıklatma veya parmaklarla vurma
• Sık iş değiştirme
• Strese dayanamama
• Zamanı kullanmakta sorun yaşama
• Unutkanlık
• Sözel saldırganlık
• Fiziksel saldırganlık
• Alkol kötüye kullanımı (sık veya sorunlu alkol kullanımı; örneğin, alkol almaya başlayınca sorun çıkartma, elindeki tüm içkiyi bitirmeden sonlandıramama)
• Uyuşturucu madde veya ilaç kötüye kullanımı
• Yasalarla sorun yaşama
• Depresyon
• Kendine zarar verici davranışlarda bulunma
• Herhangi bir neden yokken sinirli ve gergin olma
• Uzun süreden beri devam eden mutsuzluk hissi
• Kendi akıl ve beceri kapasitesine uyumlu bir düzeye ulaşamam şeklinde sıralanabilir.
