Emekli Maaşları Düştü Alım Gücü Azaldı:
Memurlar çalışırken aldıkları maaş, ek ödemeler, tazminatlar ve sosyal haklarla desteklenirken, emekli olduklarında bu ek gelir kaynakları kesiliyor. Emekli maaşları, aktif çalışma dönemindeki ücretlere kıyasla ciddi bir düşüş gösteriyor. Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde ise maaş zamları alım gücünü korumaya yetmiyor.
Örneğin, 2023’te memurlara verilen seyyanen zamların emekli maaşlarına yansıtılmaması, emekli memurların gelirlerini daha da geriletti. Bu durum, emekli olduklarında geçim sıkıntısı çekme korkusu yaratıyor.
Emekli İkramiyesi Yetersiz:
Emekli ikramiyesi, memurların yıllarca hizmet verdikten sonra aldıkları toplu ödeme olsa da, günümüz ekonomik koşullarında bu miktar bir ev almak, yatırım yapmak veya rahat bir emeklilik geçirmek için yeterli görülmüyor. Geçmişte (20-25 yıl önce) ikramiyelerle daha büyük yatırımlar yapılabilirken, bugün bu paranın reel değeri oldukça düşük.
EYT ve 3600 Ek Gösterge Beklentileri Karşılamıyor:
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi ve 3600 ek gösterge gibi vaatler, memurların emeklilik planlarını etkiledi. Ancak bu düzenlemelerin kapsamı ve etkileri beklenenden sınırlı kalınca, özellikle kamu çalışanları arasında hayal kırıklığı oluştu. Ek gösterge artışı ikramiyeleri bir miktar artırdıysa da, maaşlara etkisi sınırlı kaldı ve birçok memur emekliliği erteledi.
Memur emeklilerinin hak kayıpları yaşadığına dair algı da etkili. Örneğin, 2008 öncesi ve sonrası işe girenler arasında emeklilik koşullarında farklılıklar olması, bazı memurların kendilerini dezavantajlı hissetmesine yol açıyor. Ayrıca, geçmişte verilen sözlerin (örneğin maaş iyileştirmeleri) tam olarak tutulmaması güven kaybı yaratıyor.
Memurlar emekli olmak istemiyor çünkü emeklilik, hem maddi hem de manevi açıdan mevcut yaşam standartlarını sürdürememe riski taşıyor.
Özellikle son yıllarda enflasyonun etkisiyle artan hayat pahalılığı, memurları çalışmaya devam etmeye zorluyor. Bu durum, genç nesillerin kamuda istihdam edilmesini de zorlaştırarak sistemsel bir soruna dönüşüyor.
Hükümetin emekli maaşlarını iyileştirmek için atabileceği adımlar:
Türkiye’de emeklilerin büyük bir kısmı, özellikle son yıllarda artan enflasyon ve hayat pahalılığı nedeniyle geçim sıkıntısı çekiyor. Bu bağlamda, aşağıdaki somut adımlar etkili bir çözüm sunabilir:
-
Enflasyonun Üzerinde Zam Oranları:
Emekli maaşlarına yapılan zamlar, resmi enflasyon oranlarının (TÜİK verileri) ötesinde, gerçek hayat pahalılığını yansıtacak şekilde belirlenmelidir. Bağımsız kuruluşların enflasyon tahminleri dikkate alınarak, alım gücünü koruyacak bir “refah payı” eklenmesi önemli bir adım olur. Örneğin, 2025 Ocak itibarıyla SSK ve Bağ-Kur emeklilerine yapılan %15,75’lik zam, hissedilen enflasyonun gerisinde kaldığı için yeterli bulunmuyor. -
En Düşük Emekli Maaşının Asgari Ücrete Yaklaştırılması:
Şu anda en düşük emekli maaşı (14.468,75 TL - 2025 Ocak itibarıyla) asgari ücretin (22.590 TL - 2025 için tahmini net rakam) oldukça altında. Hükümet, en düşük emekli maaşını asgari ücrete yaklaştırarak temel geçim ihtiyaçlarını karşılamayı garanti altına alabilir. -
Ek Gösterge Düzenlemelerinin Genişletilmesi:
3600 ek gösterge vaatleri bazı meslek grupları için hayata geçirildi, ancak tüm memur emeklilerini kapsayacak şekilde genişletilmesi gerekiyor. Ayrıca, ek gösterge farklarının emekli ikramiyelerine ve maaşlara daha güçlü bir şekilde yansıtılması sağlanabilir. -
Seyyanen Zam Uygulaması:
Memur emeklileri, 2023’te çalışan memurlara verilen 8.077 TL’lik seyyanen zammın dışında bırakılmıştı. Bu tür ek ödemelerin emekli maaşlarına da yansıtılması, maaşlar arasındaki adaletsizliği azaltır ve düşük maaş alanlara nefes aldırır. -
Prim Gün Sayısının Eşitlenmesi:
Bağ-Kur’luların 9.000 prim gününe karşılık SSK’lıların 7.200 günle emekli olması, esnaf emeklileri için dezavantaj yaratıyor. Prim gün sayısının 7.200’e indirilmesi, erken emekliliği teşvik ederek daha fazla kişiye maaş bağlanmasını sağlayabilir. -
Emekli İkramiyelerinin Artırılması:
Bayram ikramiyeleri (şu an 3.000 TL) enflasyona endeksli olarak düzenli artırılmalı ve yılda en az iki kez ödenmeye devam etmelidir. Ayrıca, ikramiye miktarının asgari ücretin %20-25’i seviyesine çekilmesi öneriliyor.
