Türkiye'de bir süre önce de gündeme gelen Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi bundan 2 yıl önce 2023 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan Orta Vadeli Program'a (OVP) girmişti. Üzerinden geçen 2 yıl sonra Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi Resmi Gazete’de yayımlanan 2026 Yılı Cumhurbaşkanı Yıllık Programı'nda da yer aldı.
Peki 2026 yılında yürürlüğe girmesi beklenen ve "ikinci emekli maaşı imkanı sağlayacağı" açıklanan BES'in kardeşi TES'in ayrıntılarında neler var ?
Bugün tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 2026 Yılı Cumhurbaşkanı Yıllık Programı'nda bütçe yönetimine ilişkin planlara yer verilirken, kamuoyunda tartışmalara neden olan 'Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi' (TES) için de 2026 yılında uygulamaya başlanacağı açıklandı.
Söz konusu düzenleme, yıllardır uygulanan Bireysel Emeklilik Sistemi'nden (BES) farklı olarak milyonlarca çalışanın zorunlu katılımını öngörürken, düzenleme kapsamında her ay net maaşlardan yüzde 3 oranında kesintiye gidilecek.
Çalışandan yapılacak kesintiye ek olarak işverenden de yüzde 1 oranında ilave katkı ödemesi alınacak. Toplanan prime devlet tarafından yüzde 30 destek verilecek ve söz konusu tutar ilerleyen yıllarda kullanılmak üzere vatandaşların emeklilik havuzunda işletilecek.
Orta Vadeli Program'da (OVP) 2026 yılının ikinci çeyreği itibarıyla devreye alınması planlanan programdan çıkış için en az 10 yıl katılım şartı aranacak. Başka bir deyişle vatandaşlar, kendi rızaları olmaksızın yapılan kesintileri geri alabilmek için TES sisteminde 10 yılı aşkın süre beklemek durumunda kalacak. Öte yandan düzenlemeye getirilecek istisnalar ile doğum, hac ibadeti ya da askerlik gibi özel durumlarda belirli oranlarda sistemden para çekme hakkı tanınacak.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi ile emekli olduktan sonra çalışan emeklilerin gelirlerin düşmesinin önüne geçilmesi amaçlanıyor. Sistemle çalışanlar iki emekli maaşı alma imkânına kavuşacak. Çalışanlar Sosyal Güvenlik Kurumu dışında ikinci bir prim ödeme sistemine alınacak. Böylece hem SGK, hem de TES (Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi) primleri ödenecek. Bugün 45 yaş altına uygulanan Otomatik Katılım Sistemi (OKS) benzeri bir uygulama ile primler birikecek. Bugün uygulanan otomatik katılım ile Bireysel Emeklilik Sistemi'nde çalışanların ücretlerinden her ay en az yüzde 3 kesinti yapılarak primler biriktiriliyor. Ancak sistem zorunlu değil. Çalışanlar isterlerse sistemden ayrılıyor. Yeni sistem de zorunlu olacak ve süre sonunda emeklilik kazanılacak.
Tamamlayıcı sistemde üçlü bir yapı olacak. Modele göre kişi brüt maaşının en az yüzde 3'ünü öderken işveren de aynı oranda katkı yapacak. Ödenen prim miktarının yüzde 30 kadarını da devlet katkısı yapılacak. Şu anki sistemde emeklilik şartları 10 yıl 56 yaş olarak belirlenmiş durumda. Sistemde 10 yıl çalışan 56 yaşına geldiğinde emekli olacak. 2000 sonrası şartlar düşünüldüğünde SGK'da 7 bin gün prim ile kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş şartı var. 2000 sonrası işe giren birisi SGK öncesinde TES'den emekli olabilecek.
Uygulanacak sistem, mevcut emeklilik sistemi olan Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) tamamen ayrı olarak yürütülecek. Emekliler, SGK'dan aynı şekilde aylıklarını almaya devam edecek, bu sistemde biriktirdikleri ise kendilerine maaşlarının düşük kalmaması amacıyla tamamlayıcı olarak bir ödeme imkanı sunacak.
Sistem işverenlerin de katkısını öngördüğü için kıdem tazminatı ile birleştirilecek. Böylece kurulacak kıdem tazminatı fonu benzeri bir yapı ile işverenler işten ayrılırken değil her ay çalışana tazminatına karşılık ödeme yapmış olacak. Birikimler belli şartlar dışında kullanılamayacak, çalışan iş değiştirse bile birikimini yeni iş yerine taşıyabilecek.
Her çalışan işten nasıl ayrılırsa ayrılsın kıdem tazminatını garanti altına alacak. Sistemin garantisi devlet olacak ve kıdem tazminatı alamama gibi bir sorun kalmayacak. Burada merak edilen konuların başında kıdem tazminatı hesabı geliyor. Mevcut durumda en az 1 yıl çalışan ve işten kendi istek ve kusuru dışında çıkartılan işçiler her yıl için bir brüt maaş kıdem tazminatı alıyor. Bu miktar her ay için maaşın yüzde 8.33'üne denk geliyor. Burada eğer kapsam değişmez ise çalışanın hesabında yüzde 3 kendi hissesi ve yüzde 8.33 de işverenin tazminat katkısı olmak üzere her ay ücretinin yüzde 11.33'ü kadar birikimi olacak.
(haber3.com)
