Bu süreçte çocuklarımızla nasıl ilgilenmemiz gerektiğini Instagram ve Twitter hesaplarından da detaylı bilgilendirmeler yapan blog yazarı, özel eğitim uzmanı ve rehber öğretmen Aylin Çalışkan (@ aylinanne) ile değerlendirdik. Sözcü'den Ayça ÇERKEZOĞLU'nun haberi;
Bu süreçte en çok neyi önemsemeliyiz?
“Öncelikle çocukların bedensel ve zihinsel olarak dinlenmelerini sağlamalıyız. Öğrencilerime rutinden, sirkadiyen ritimden sık sık bahsederim. Gece ve gündüz rutinleri oluşturmak ve bu rutinleri aksatmamak tatil döneminde de çok önemli.
Uyku rutini tatil sürecinde aksatılmamalı ve uyku saatini çok geç vakitlere sarkıtmamalıyız. Neden? Kısa bir süre sonra tekrar okul açılacak, bu yüzden. Bu arada, geç saatte uyuyan ve uyku sorun çeken çocuklarla ilgili yapılan nörolojik araştırmalar var. Bu araştırmalara göre, kalitesiz uykunun beyin gelişimini desteklemediği, tam tersine, dikkat ve dürtü kontrol bölümü olan ön beynin gelişimini yavaşlattığı ortaya çıkmış.
Yine bazı araştırmalar dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu tetiklediğini söylüyor. Uyku hijyeni her yaşta ve her dönemde dikkat edilmesi gereken en hassas konulardan biri. Lütfen tatilde de çocukların uyku hijyenine dikkat edelim.
Ayrıca, uykudan önce kitap okumanın sağlıklı olduğu ve ekrana bakılmaması gerektiğini bir kez daha hatırlatmak isterim. Günlük rutin çocuğun kendini güvende hissetmesini sağlayan, duygusal, sosyal, zihinsel ve fiziksel gelişimini destekleyen, ayrıca sorumluluk bilincini destekleyen bir araçtır. Bu açıdan tatilde bile olsa, günlük rutinin çok fazla değişmemesini tavsiye ederim. Böylelikle çocuklar, okulların açıldığı dönemde daha fazla zorlanmamış olur.”
Tatil sürecinde günlük kaç saat ekran süresi planlamalıyız?
“İlkokul çağındaki çocukların yarısı sosyal medya hesaplarına sahip. Diğer yarısı ise ebeveynine ait hesaplardan sosyal medyaya giriyor. Yaptığım gözlem ve tuttuğum istatistiklere göre bu cümleleri paylaşıyorum. Çocuklar sosyal medyaya girdiği zaman eğlenceli video, şaka, çizgi ve dizi film izliyor.
Yine ilkokul ve ortaokula giden çocukların tamamına yakını ise çevrimiçi oyun oynuyor. Bir günde birkaç farklı oyun oynayan veya tek oyun oynamayı tercih eden çocuklar var. Bir çocuk oyuna girdiği zaman en erken 45 dakika ile bir saat arasında oyundan ayrılıyor.
Buna sosyal medya platformlarında içerik tüketme süresini ekleyelim. En az 2 saat ekran başında geçiyor diyebiliriz. Bunlar minimum ekran süreleri. Maksimum süreler 6 ile 8 saat arasında.
Çocuklarla doğru bir dil kullanılarak bu konu işlendiğinde özeleştiri yapıyor, uzun süre ekrana baktıklarını doğruluyorlar.
Dünya Sağlık Örgütü, çocukların bir günde toplam ekrana bakma süresini 45 dakika – 1 saat civarı olarak belirtiyor. Pandemi ile bu süre 6-8 saat civarı oldu. Uzaktan eğitim, çevrimiçi ders uygulamaları ve sosyalleşmenin ekranlar aracılığıyla gerçekleştiği bir dönem yaşadık.
Yüzyüze eğitim döneminde ekrana bakma süresini yine maksimum 1 saat kabul etmeli ve bu süreyi aşmamak için ebeveynler ve eğitimciler olarak elimizden geleni yapmalıyız.”
Peki tatilde ödev-dinlenme dengesi nasıl olmalı?
“Tatilde çocukların zihinsel olarak dinlenmeleri çok önemli. En iyi zihinsel dinlenme bedenle birlikte yapılan aktivitelerle gerçekleşiyor. Diyeceksiniz ki her gün nasıl aktivite yaptıralım? Nasıl zaman ayıralım? Haklısınız. Bunun en basit ve sağlıklı yolu çocuklarla birlikte ev işi yapmak.
Evde herkesin sabit bir ev işi ve görevi olmalı. Bunun çocuklara ne faydası var? Psikomotor becerilerin gelişiminden, sorumluluk bilincine, empati yeteneğinden, sosyal uyuma kadar faydası saya saya bitmez. Burada püf nokta cinsiyete dayalı rol dağılımı değil, bilakis; her işi çocukların bir şekilde yapmaya aşina olması çok önemli.
Ev işlerine katkıda bulunan çocuklarda aileye güven ve aidiyet duyma ile kendini gerçekleştirme duygusu gelişir. Ebeveynlerin iş yükü azalır, ekrana bakma süresi daha kolay yönetilebilir.
Mutlaka hobilerine zaman ayırmalarını tavsiye ederim. Bir spor ve sanat branşına zaman ayırmanın tam sırası. Yaratıcı becerilere ve araştırma yapmaya zaman ayırmalarını öneririm.
Ödev yaparken veya ders çalışırken 25 dakika ders çalışma/soru çözme 5 dakika mola şeklinde 3 set halinde çalışmalarını öneririm. İlkokul birinci sınıflar için bu süre 15 dakika olarak düşünülebilir. 2 set yapılabilir. Çocuklar günaşırı olarak bu şekilde ders çalışırsa verimli olacaktır.
Tatilde hem ders çalışmak, ödev yapmak için hem de keyifli vakit geçirmek için epey zaman var. Yeter ki 24 saati verimli kullanmayı öğrenelim ve çocuklara öğretelim.”
